Hoofdaltaar

Hoofdaltaar

In 1670 wijdde Ambrosius Capello (1597 – 1676), bisschop van Antwerpen en oud-prior van de Antwerpse dominicanen, het marmeren hoofdaltaar dat hij aan de kerk had geschonken.

Hoofdaltaar, 1670, marmer, Pieter Verbruggen I (1615 – 1686) & II (1648 – 1691), Franciscus van Sterbeeck (1630 – 1693, ontwerp)

Franciscus van Sterbeeck heeft het altaar ontworpen, vader en zoon Verbruggen hebben voor de uitwerking gezorgd. Het altaar is opgevat als een reuzenkader rond twee schilderijen, die hier tot 1797 beurtelings getoond werden: het zogenaamd groot ‘Visioen van de heilige Dominicus’ van Rubens (nu in Lyon) en de ‘Onthoofding van de heilige Paulus’ door Theodoor Boeyermans (nu in Aix-en-Provence). Beide schilderijen zijn door de Franse revolutionairen uit de kerk geroofd. Nu zie je een ‘Kruisafneming’ van Cornelis Cels (1778 – 1859) uit 1807.

De vier draagzuilen van het altaar wegen elk 4500 kg. Het beeld van de heilige Paulus met zwaard staat boven het wapen van Capello. Onder dit beeld zie je de tekst ‘doctor gentium’, leraar van de volkeren. De begrippen ‘fide et veritate’ (‘In geloof en waarheid’, het devies van de dominicanen) worden uitgebeeld door de figuur links, met kelk en kruis als teken van het geloof en de figuur rechts, met stralende zon en open boek, als teken van de waarheid.

Op de zwart marmeren basis staan in halfreliëf, van links naar rechts, de vier westerse kerkvaders – Hiëronymus, Ambrosius, paus Gregorius en Augustinus – en Thomas van Aquino. Het antependium voor het altaar, in wit marmer, dateert uit 1845.

Bron: Barok genot. Meesterlijk vakmanschap in de monumentale kerken van Antwerpen, 2018